Is het mogelijk om de historische details van ornamenten en beelden in een monumentale, gestuukte gevel op te halen?

Antwoord:

Bij onderhoud van gestuukte gevels eindigt men de werkzaamheden vaak met sauswerk, zodat er een frisse gevel ontstaat. Door het laag op laag aanbrengen van sauswerk verdwijnen in de loop der jaren de details van ornamenten en gefigureerde delen.

Verflagen

Het verwijderen van de verflagen (soms wel 29 lagen) is een stap die verstrekkende gevolgen heeft. De verflagen beschermen de materialen eronder en verbloemen scheuren, die vaak in de ondergrond aanwezig zijn. Met het loskomen van de verflagen verdwijnt ook de laag die het onderliggende oude stucwerk met elkaar verbindt.

Wanneer tot het verwijderen van de verflagen wordt besloten, is er geen weg terug. Men is dan genoodzaakt om alle beschadigingen en onvolkomenheden, die in de gevel eronder aan het licht komen, te herstellen. Op voorhand is niet te zeggen waar dit zal eindigen.

Vergunningsplicht

Het is verstandig om vanaf het begin de plannen met de afdeling Monumentenzorg van de Gemeente te bespreken. Ook tijdens het verdere vooronderzoek blijft Monumentenzorg aangehaakt. Dat komt uiteindelijk ten goede aan het gehele proces. Daarbij is dit soort onderhoud aan de gevels vergunningsplichtig.

Vooronderzoek

Bij onderzoek aan de gevel worden zaken in beeld gebracht, zoals de historie van de gevel, meting van vochtpercentages in de ondergrond, het bepalen van de opbouw van de gevel d.m.v. boormonsters, het bepalen van de gebruikte materialen, het maken van een goede opname van de huidige staat en het in beeld brengen van eventueel eerder uitgevoerd herstel. Vervolgens kan er een concept herstelplan worden gemaakt en besproken met de betrokken partijen.

Advies

Wij adviseren om bij dit soort werkzaamheden een Erkend Restauratie Bouwbedrijf in te schakelen. Zij hebben de juiste ervaringen en contacten om de gevel inclusief ornamenten en beelden in goede staat te herstellen.

Deze vraag werd beantwoord door Vakgroeplid Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V. uit Warmenhuizen.
Voor meer informatie: www.denijs.nl.

Foto’s: M.J. de Nijs komt dit probleem tegen bij de verbouwing van de Hollandse Schouwburg in Amsterdam tot het Nationaal Holocaust Museum. De ornamenten op de foto bevinden zich in de rijk gedecoreerde gevel van de Hollandse Schouwburg, die in 1893 gebouwd werd. In de oorlogsjaren 1942 en 1943 was de Hollandse Schouwburg een verzamelplaats waarvandaan Joden via Kamp Westerbork en Kamp Vught gedeporteerd werden naar de vernietigingskampen van nazi-Duitsland.