‘Langdurig, intensief en goed overleg was hoogst noodzakelijk voor het welslagen van dit project’, zegt Volker Wytzes, bedrijfsleider bij Aannemingsbedrijf H.J.Jurriëns bv, erkend restauratiebedrijf en lid van de Vakgroep Restauratie. ‘Met daarnaast heel veel vakmanschap’. Als voorbeeld geeft hij het moment waarop een loodgieter, bezig met het herstel van de vergaarbakken onder een betonnen overstek, hem wees op een potentieel probleem. ‘De constructie zou ertoe leiden dat het ontstoppen van de vergaarbakken niet meer mogelijk zou zijn. Zijn melding werd vervolgens in het team besproken en gezamenlijk, met de architect en de directievoerders van de gemeente, werd een oplossing bedacht. ‘Zonder een optimale samenwerking was dit complexe project nooit tot een zó goed einde gekomen’, aldus William Stijger van het architectenbureau Op ten Noort Blijdenstein.

Uitgesproken bouwstijl

De Prinses Christinaschool werd in de jaren 1924 – 1925 als Openbare Lagere School 2 gebouwd, naar een ontwerp van architect J. van Dillewijn uit Bilthoven. De stijl is die van de Amsterdamse School en het gebouw valt op door zijn geknikte vorm, het naar het midden oplopende volume en de grote vensters. Op enkele tientallen meters afstand volgde een paar jaar later de Prinses Beatrixschool, ontworpen door de gemeentearchitect A.G. van Vliet. Ook deze school heeft de stijlkenmerken van de Amsterdamse School en het Nieuwe Bouwen uit de jaren ‘20 en ‘30, maar meer uitgesproken, met bijvoorbeeld in Noors verband gemetselde baksteen, stalen ramen, betonnen overstekken, gemetselde bloembakken en smeedwerken als versiering. Tegen het einde van de vorige eeuw kwamen de scholen leeg te staan en werd het onderhoud gestaakt. In 1996 startten de gemeentelijke diensten onderzoek naar de mogelijkheden aan de panden een nieuwe bestemming te geven. Gemeentelijk bouwmanager Ab van Buuren: ‘Eén van de speerpunten in het beleid van het college van B & W is om meer culturele voorzieningen in de wijken te creëren, om zo bij te dragen aan de sociale samenhang in de buurt. In samenspraak met ZIMIHC, huis voor amateurkunst, en de welzijnsorganisatie Portes zagen we mogelijkheden om de beide gebouwen in te zetten als nieuw sociaal-cultureel hart in de wijk Zuilen’. Voor de Christinaschool lag een toekomst als horecagebouw in het verschiet en de Beatrixschool bleek prima geschikt om onderdak te bieden aan cursussen en bijeenkomsten. Een voor de amateurkunsten goed geoutilleerde theaterzaal bleek echter niet in de monumentale panden te passen zonder hun teveel geweld aan te doen. Daarom werd deze ‘als een soort van diamant, in een heel expressieve vorm’, in de woorden van architect Stijger, tussen beide schoolgebouwen en deels verdiept ingelegd.

Uitdagende mix

Aannemer Jurriëns zag zich gesteld ‘voor een uitdagende mix aan bouwopgaven’. Volker Wytzes noemt willekeurig enkele opgaven: ‘De betonnen onderdelen van de Beatrixschool bleken heel slecht. De stalenraamkozijnen daarentegen waren over het algemeen in goede conditie, deze moesten wel worden voorzien van een isolerende achterzetpui. Op een aantal plekken stuitten we op een afwijkende maatvoering. In een van degangen bijvoorbeeld was onder de laatste meters de ondervloer verdwenen, wat tot een hoogteverschil van drie centimeter leidde’. Dan waren er de zwaar beschadigde tegelvloeren, waarvan de tegels niet meerbruikbaar bleken. ‘Elk tegeltje hebben we in kaart gebracht en vervolgens heel Europa afgestruind op zoek naar een tegel met een vergelijkbare uitstraling, kleur en print. Uiteindelijk hebben we die in Portugalgevonden, daar vier monsters laten maken en hier op het werk, samen met de architect en de gemeente, er de beste uit gekozen. Eén tegelprint was alleen in een 30 bij 30 centimeter formaat verkrijgbaar, dievervolgens verzaagd moest worden naar een 9,7 bij 9,7 centimeter, daarbij gelet op het verzetje aan de zijkant van de tegel. Dat bleek alleen mogelijk in het Belgische Bemmel’. Eenzelfde probleem gaven de tegels,die op de trappen lagen. Deze bleken van een dikte, die nu niet meer wordt gemaakt. In goed overleg met onder ander Richard Rodenburg van de gemeentelijke afdeling Monumentenzorg werd besloten van één trap alletegels te verwijderen en deze goede tegels te gebruiken om de beschadigde exemplaren elders te vervangen.

Vertrouwen essentieel