Bij restauratie geldt ‘behoud gaat voor vernieuwing’. Om tot de juiste afweging te komen is het zinvol de situatie aan de hand van de Restauratieladder te beoordelen. Als het metselwerk niet geconserveerd of gerepareerd kan worden, is een complete reconstructie met gebruik van de originele stenen een mogelijkheid.
Allereerst is het van belang de oorzaak van de instabiliteit en de ernstige scheurvorming te verhelpen, voor de veiligheid, maar ook voor een goed fundament van de muur in de toekomst. Om veilig te kunnen werken, dient de muur en -indien aanwezig- een bovengelegen kapconstructie of vloer, gestut of gestempeld te worden.

Zodra een veilige werksituatie is gecreëerd, dient de gevel volledig in kaart te worden gebracht. Op foto’s en tekeningen wordt de maatvoering vastgelegd met de aanwezige krommingen en scheefstanden. Van eventuele sparingen, afwijkende vormen, kop- en lagenmaten en dergelijke worden mallen gemaakt. Daarnaast wordt de kleur en de vorm van het voegwerk en de aard van de gebruikte metselmortel vastgelegd.
Tijdens de sloop dienen de stenen één voor één voorzichtig afgenomen te worden, zonder de zichtzijden van de stenen te beschadigen. Met behulp van fijn en dun hakgereedschap worden vervolgens de mortelresten verwijderd. De uitgekomen stenen en andere onderdelen als bijv. dorpels worden per stuk gelabeld en genummerd en zorgvuldig opgeslagen. De nummering correspondeert met de vooraf gemaakte tekeningen en mallen.

Aan de hand van de foto’s, tekeningen en mallen maakt de restauratietimmerman het stelwerk. Daarna kan de restauratiemetselaar de muur met de uitgekomen stenen en een passende mortel weer opmetselen zoals hij oorspronkelijk was. Zo worden de historische materialen, detaillering en maatvoering behouden.