Tekst | Agnes van Alphen Fotografie | Kees Koot

Villa Emma, Alkmaar

Als tiener fietste Linda Post elke dag over de Nieuwlandersingel in Alkmaar op weg naar school. De prachtige villa’s grenzend aan de singel spraken haar toen al aan. ‘Hier zou ik later wel willen wonen’, droomde ze dan. En nu, in 2014, is het zover.

Linda Post, geboren en getogen in Den Helder, ging in Alkmaar naar de middelbare school. Eerst met de trein en vervolgens een stuk fietsen, een rit die voerde langs de fraaie woningen aan de Nieuwlandersingel. Na haar opleiding tot registeraccountant raakte ze na wat omzwervingen in Haarlem verzeild. Linda: ‘Ook een prachtige historische stad hoor, maar toen villa Emma aan de Nieuwlandersingel in Alkmaar in 2012 te koop kwam, greep ik mijn kans. Ik vatte het plan op om het pand, dat hoognodig aan een restauratie toe was, in oude glorie te herstellen.’

Stappenplan

De afdeling Monumentenzorg van de gemeente Alkmaar voorzag haar van deskundig advies, oude tekeningen en foto’s van het huis en een verwijzing naar het Nationaal Restauratiefonds om haar bouwplannen te financieren. ‘Het leuke is dat het Restauratiefonds meer biedt dan alleen financiële ondersteuning. Je kunt bijvoorbeeld de Restauratiewijzer aanvragen, een onmisbaar stappenplan voor het restauratieproces. En met vragen kun je terecht bij prima adviseurs’, vertelt Linda. ‘In de Restauratiewijzer vond ik ook een lijst van goede restauratiebouwbedrijven.’

Van lelijk naar mooi

Het wachten op de vergunningen duurde immens lang. Linda vulde deze periode met eigen ‘onderzoekswerk’. In overleg met de gemeente ging zij op zoek naar originele details door de verlaagde plafonds en afgetimmerde panelen alvast voorzichtig te verwijderen. Haar speurwerk werd beloond met de vondst van prachtige stucornamenten, verborgen kastjes, mooie schouwen, paneel- en kamer-en-suite deuren. Het motiveerde haar om het bouwtraject in te gaan en deze originele details weer te laten schitteren.

Gevoel voor historie

‘Ik heb meerdere aannemers over de vloer gehad. Omdat ik graag met een bedrijf uit de buurt wilde werken, viel de keuze op Pronk Restauratie BV uit Warmenhuizen, een erkend restauratiebouwbedrijf dat op de lijst van het Nationaal Restauratiefonds stond. Toen Glenn Pronk de villa inspecteerde, merkte ik gelijk dat hij gevoel had bij dit bijzondere pand. Hij zag de authentieke details, raakte bijvoorbeeld bewonderend originele tegeltjes aan. We zaten onmiddellijk op dezelfde golflengte. De samenwerking met projectleider Erik Terpstra verliep al even goed. Hij nam de tijd om overleg te plegen en de bouwplannen aan de hand van tekeningen uit te leggen. Ook deed hij zijn uiterste best om al mijn ideeën te realiseren’, aldus Linda.

Gestructureerde aanpak

Erik Terpstra legt uit dat het pand eerst grondig is geïnspecteerd. ‘We hebben na de zomer van 2013 rondom steigers geplaatst en alle gebreken zorgvuldig in kaart gebracht. Nadat de architect had uitgewerkt hoe het pand in oude glorie hersteld moest worden, hebben wij hier, mede aan de hand van onze inspectie, een kostenraming en prioritering aan gekoppeld. Op deze wijze werd duidelijk welke zaken op korte termijn aangepakt moesten worden en welke punten nog even konden wachten. Besloten werd om in fasen te werken. Fase 1 omvatte de restauratie van de gevels, het geveltimmerwerk, het dak en het interieur van de begane grond en eerste etage. Ook zijn in deze fase de voorbereidingen getroffen voor de latere afbouwplannen voor het souterrain en de zolder, wat over een paar jaar in fase 2 aan bod komt.’

Inpassen van modern comfort

Naast het ambachtelijke restauratiewerk, zoals het herstel van drie kamer-en-suites, achterpui, serre, balkon, trappen en gevelmetselwerk en voegwerk, zijn er uiterst moderne voorzieningen aangelegd. De hoofdverwarming van de begane grond en eerste etage bestaat uit een geavanceerde vloerverwarming, uitgevoerd in een dunne laag en afgedekt met parket dat bestand is tegen opwarming. Voor de isolatie van de kap, die van buitenaf is aangebracht, is een innovatieve tien millimeter dunne deken toegepast met een zeer hoge thermische en akoestische isolatiewaarde. Door deze aanpak bleef de balkenconstructie intact. Ook konden de oude dakpannen teruggeplaatst worden en aansluitingen en goten gehandhaafd blijven. Het meest bijzonder is dat er geen radiatoren te zien zijn, een uitdrukkelijke wens van de opdrachtgeefster.

Vijf dromen

‘Een perfect advies van onze architect Melvin Kaersenhout was om vooraf vijf dromen te formuleren; wat zou je echt in dit huis willen hebben, ook al is het duur of onnodig?’, vertelt Linda. ‘Eén van die dromen was het behoud van het authentieke keukenkastje. Ik vond het kastje bij mijn speurwerk, maar het bleek reuze in de weg te zitten. Het deurtje opende tegen de schouw en de achterzijde kwam uit in de toiletruimte. Met veel creativiteit hebben de vaklieden van Pronk het voor elkaar gekregen; de schouw is ietsje aangepast en de indeling van het toilet is heel handig veranderd. Mijn keukenkastje zit er dus nog! Daar ga ik straks extra van genieten.’

Download hier het hele artikel (PDF)

Villa Emma in Alkmaar

Net buiten het centrum van Alkmaar verrees tussen 1904 en 1909 het Nieuwlandersingelcomplex, bestaande uit meerdere beeldbepalende villa’s. Villa Emma, van architect E. Kalverboer, maakt hier deel van uit, maar ook de huizen Schoonzicht, Parkzicht, Marianne, Hofdijk en villa Wilhelmina. Het complex is opgetrokken in Jugendstil. Deze kunststroming was een relatief korte periode, tussen 1890 en 1914, enorm populair. Uit de stijlvorm sprak een optimistisch wereldbeeld en geloof in de toekomst. De ontwerpen waren asymmetrisch en ruim voorzien van ornamenten in bijvoorbeeld bloem- en vogelmotieven. Ook werden er nieuwe bouwtechnieken gebruikt. Jugendstilontwerpen zijn vaak een Gesamtkunstwerk, waarbij dezelfde stijlkenmerken terugkomen in ex- én interieur. Villa Emma bestaat uit een souterrain met daarboven twee verdiepingen en een zolder. De gevels zijn decoratief opgetrokken uit rode en gele verblendstenen (een holle baksteen met scherpe randen). Het dak is een afgeknot schilddak. In meerdere bovenlichten is glas-in-lood aangebracht. Stucplafonds, paneeldeuren, schouwen en glas-in-loodramen zijn nog origineel. Villa Emma verkreeg in 2002 de status van rijksmonument omdat het pand het oeuvre van E. Kalverboer representeert.

Deel dit bericht